آموزش نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10

قبل از نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 بهتر هست بدانیم واژه اوبونتو از مفاهیم آفریقای جنوبی به معنی «انسانیت نسبت به دیگران» گرفته‌شده است.

شرکت کنونیکال، اوبونتو را در دو نسخه LTS (پایدار) و غیر LTS منتشر میکند:

• غیر LTS هر ۶ ماه یکبار منتشر می‌شود و نسخه ای با پشتیبانی ۹ ماهه است
• LTS هر دو سال یک‌بار (در ماه چهارم سالهای زوج میلادی) منتشر می‌شود و نسخه ای با پشتیبانی ۵ ساله است

هر نسخهٔ منتشرشده اوبونتو یک شماره نسخه دارد که از «سال. ماه» انتشار آن نامگذاری شده است. این توزیع برگرفته از دبیان بوده و در نسخه جدیدش از محیط دسکتاپ گنوم GNOME به جای Unity استفاده میکند که از پایداری بیشتری برخوردار است.

در این مقاله برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 از آخرین نسخه پایدار اوبونتو 20.04 استفاده می کنیم که در سال 2020 منتشرشده است.

مرحله ۱: دانلود و رایت ایمیج اوبونتو

ابتدا فایل ISO اوبونتو را دانلود کنید، سپس می‌توانید این فایل را روی یک DVD رایت کرده و یا فلش مموری USB خود را بوتیبل (Bootable) کنید و اوبونتو را از روی آن اجرا کنید. برای اینکار نرم‌افزار Rufus را دانلود کنید و یک فلش مموری با حافظه حداقل ۸ گیگابایت به رایانه متصل کرده و نرم‌‌افزار را اجرا کنید.

1. طبق تصویر در مرحله ۱ دیوایس USB خود را انتخاب کنید.
2. روی SELECT کلیک کنید و فایل ISO اوبونتو را انتخاب کنید.
3. در قسمت partition scheme بسته به حالت پارتیشن بندی دیسک شما باید GPT یا MBR را انتخاب کنید. برای تشخیص GPT یا MBR بودن دیسک ادامه مقاله را مشاهده کنید.
   
4. در آخر با کلیک روی دکمه Start و انتخاب گزینه ok عملیات کپی آغاز میشود. بعد از پایان عملیات USB شما آمادهٔ بوت شدن است.

بررسی حالت UEFI یا BIOS در ویندوز

برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 یا هر توزیع دیگری ابتدا باید بررسی کنیم ویندوز در حالت Legacy نصب شده یا UEFI سپس USB خود را با توجه به آن بوتیبل کنیم. زیرا اگر ویندوز در حالت UEFI نصب شده باشد اوبونتو نیز باید در حالت UEFI نصب شود و Legacy نیز به همین ترتیب. برای اینکار در ویندوز کلیدهای win+r را همزمان فشار داده و در پنجره بازشده عبارت msinfo32 را تایپ کنید و Enter بزنید در پنجرهٔ‌ باز شده به عبارت نوشته شده در جلوی BIOS MODE توجه کنید.

از سوی دیگر باید نوع پارتیشن بندی هارددیسک (GPT یا MBR) را بررسی کنید. در ویندوز کلیدهای win+r را همزمان فشار داده و در پنجره بازشده عبارت cmd را تایپ کنید و Enter بزنید تا پنجرهٔ command prompt باز شود.
در پنجره بازشده دستور diskpart را تایپ کنید و Enter بزنید و سپس دستور list disk را تایپ کنید و Enter بزنید تا لیستی از دیسک‌های متصل شده را نشان دهد. اگر هارددیسک شما GPT باشد، زیرستون GPT علامت * را خواهید دید ولی اگر وجود نداشت هارددیسک MBR است. (به طور کلی اگر هارد GPT باشد ویندوز در حالت UEFI نصب شده اما اگر هارد MBR باشد ویندوز می‌تواند در حالت BIOS یا UEFI نصب شده باشد.)

مرحله ۲: ایجاد فضای خالی در ویندوز برای نصب اوبونتو

برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 به حداقل 25GB فضای خالی و تعریف نشده نیاز داریم. توجه کنید که این حداقل فضا است و شما بسته به نیاز خود باید فضای بیشتری اختصاص دهید که برای استفاده روزانه از اوبونتو 60 گیگ میتواند مناسب باشد.
۱. برای ایجاد این فضا وارد پنجرهٔ command prompt شوید و دستور diskmgmt.msc را تایپ کرده و Enter بزنید تا پنجرهٔ Disk Management باز شود.
سپس روی پارتیشن دلخواهی که قصد دارید فضای مورد نیاز را از آن جدا کنید (پارتیشن انتخابی باید از نوع Basic باشد) راست کلیک کرده و گزینه Shrink Volume را انتخاب کنید.

۲. بنابراین در پنجرهٔ باز شده باید در مقابل Enter the amount in MB عبارت 25000 را تایپ کرده و روی Shrink کلیک کنیم تا 25GB فضا از این پارتیشن جدا شود و پارتیشن مورد نظر ما ایجاد شود.

چند دقیقه منتظر بمانید تا فضای 25GB را با عنوان Unallocated Space مشاهده کنید.

مرحله ۳: غیر‌فعال کردن fast startup و Secure Boot

فعال بودن گزینهٔ fast startup در ویندوز 8 و 10 باعث اجرای سریع‌تر ویندوز می‌شود، به همین دلیل از بوت شدن DVD و USB جلوگیری می‌کند. بنابراین برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 باید این گزینه را غیر فعال کردن کنیم:

• به مسیر Control Panel > Power Option بروید.
• از داخل پنجره Power Option روی گزینهٔ Choice what the power button do را کلیک کنید.
• روی گزینهٔ Change setting that are currently unavailable کلیک کنید.
• در آخر تیک گزینه Turn on fast startup را بردارید و روی save changes کلیک کنید.

اگر سیستم شما از UEFI استفاده می‌کند باید ویژگی Secure Boot را غیرفعال کنیم. زیرا فعال بودن این ویژگی مانع بوت شدن DVD و USB می‌شود و به‌علاوه از نصب دو سیستم‌عامل کنار یکدیگر جلوگیری می‌کند. (UEFI جایگزین BIOS در رایانه‌های قدیمی می‌باشد.‌)

برای غیرفعال کردن Secure Boot طبق زیر عمل کنید:

در سیستم های BIOS هنگام اجرای سیستم بسته به نوع مادربورد با فشار دادن یکی از کلیدهای Del یا F2 یا F10 یا F12 و یا Esc‌ وارد تنظیمات BIOS سیستم ‌شوید. سپس وارد تب Boot یا Security و … شوید تا گزینهٔ Secure Boot‌ یا UEFI Boot را بیابید در حالت Disable‌ قرار داده و سپس تنظیمات را ذخیره کنید.

در سیستم های جدید که از UEFI استفاده می‌کنند نیز در هنگام اجرای سیستم با فشار دادن یکی از کلیدهای Del یا F2 یا F10 یا F12 و یا Esc‌ وارد تنظیمات UEFI سیستم ‌شوید، سپس Secure Boot‌ را بیابید و غیر فعال کنید و تنظیمات را ذخیره کنید.

اما در صورتیکه موفق به ورود در تنظیمات UEFI نشدید، کافیست در ویندوز 8 و 10 با نگه داشتن کلید Shift روی Restart کلیک کنید و بعد از وارد شدن به منوی بوت، به مسیر زیر بروید.

Troubleshoot > Advanced Options> UEFI Firmware Settings

در پنجره باز شده روی Restart کلیک کرده تا وارد تنظیمات UEFI شوید و مشابه قبل Secure Boot‌ را بیابید و غیر فعال کنید و در آخر تنظیمات را ذخیره کنید.

نکته: اگر سیستم شما از secure boot پشتیبانی نمی‌کند از این آموزش رد شوید و به گام بعد بروید.

مرحله ۴: نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 بصورت Dual Boot

1. USB یا DVD بوتیبل اوبونتو را متصل کنید، سپس رایانه را ریستارت کنید و بسته به مادربورد خود با فشار دادن یکی از کلیدهای F2 یا F8 یا F10 و یا F12 وارد منوی انتخاب بوت ‌شوید و USB Flash یا DVD بوتیبل اوبونتو را انتخاب کنید.

۲. بعد از بوت شدن اوبونتو وارد منؤ grub2 می‌شوید و گزینهٔ Install Ubuntu را انتخاب کرده و Enter را بزنید. (در سیستم‌های Bios منؤ زیر نمایش داده نمی‌شود و مستقیم وارد محیط نصب می‌شوید.)

در ادامه کلیدهای CTRL + C را فشار دهید تا از بررسی فایل های سیستم رد شوید.

برروی install ubuntu کلیک کنید.

۳. در قسمت تنظیمات کیبورد، زبان فارسی را انتخاب کنید و روی Continue کلیک کنید.

۴. گزینهٔ Normal installation را انتخاب کنید تا اوبونتو کامل به همراه ابزارهایش نصب شود. گزینه … Install third-party software را انتخاب کنید تا برنامه‌های جانبی مانند کدک های تصویری برای عملکرد بیشتر به همراه اوبونتو نصب شوند.

۵. در قسمت نحوهٔ نصب گزینه‌های زیر را بررسی می‌کنیم:

Install Ubuntu alongside Windows: این گزینه به صورت خودکار و بدون نیاز به پارتیشن بندی توسط شما، اوبونتو را در کنار ویندوز و در پارتیشن ویندوز نصب می‌کند. اما چون این گزینه در نصب دیگر توزیع‌های لینوکس وجود ندارد ما به صورت دستی پارتیشن بندی را انجام می‌دهیم.

Erase disk and install Ubuntu: این گزینه تمام اطلاعات هارد شما را پاک می‌کند و اوبونتو را روی آن نصب می‌کند. (هرگز روی آن کلیک نکنید)

Something else : با انتخاب این گزینه پارتیشن بندی را به صورت دستی انجام می‌دهیم.

۶. برای نصب توزیع‌های لینوکس باید پارتیشن‌های root, home, swap را ایجاد کنیم:

root: در این پارتیشن اوبونتو (یا هر توزیع دیگر لینوکس) نصب می‌شود.

home: این پارتیشن محل ذخیرهٔ فایل‌های شخصی و حساب‌های کاربری می‌باشد.

swap: از این پارتیشن هنگامی که حافظه رم پر شود برای نگهداری اطلاعات موقت استفاده می‌شود.

• نکته: اگر جایی از مراحل زیر را به اشتباه انجام دادید، روی دکمه‌ٔ Revert کلیک کنید تا تنظیمات به حالت اول خود برگردد.

پارتیشن‌ free space همان فضایی است که در مرحله دوم ایجاد کردیم روی آن کلیک کرده و سپس دکمهٔ + را انتخاب می‌کنیم.

برای ایجاد swap در قسمت سایز 4GB فضا به آن اختصاص دهید.

Size = 4000 MB
Type for the new partition = Logical
Location for the new partition = Beginning
Use as = swap area

برای ایجاد root دوباره روی free space کلیک کرده و سپس دکمهٔ + را انتخاب می‌کنیم. در پنجرهٔ باز شده مانند زیر عمل می‌کنیم. در قسمت size باید بیشترین فضای لازم را در نظر گیرید، زیرا در این پارتیشن ابزارهای اوبونتو نصب می‌شود. اگر 25 گیگ فضا در ویندوز در نظر گرفتید باید حداقل 15 گیگ از آن را به root اختصاص دهید.

Size = 15000 MB
Type for the new partition = Primary
Location for the new partition = Beginning
Use as = EXT4 journaling file system
Mount point = /

ابرای ایجاد home می‌توانیم روی فضای باقی مانده free space کلیک کنیم و دکمهٔ + را انتخاب کنیم. در قسمت size فضای آزاد باقیمانده را به آن اختصاص دهید.

Size =
Type for the new partition = Logical
Location for the new partition = Beginning
Use as = EXT4 journaling file system
Mount point = /home

اختیاری: اگر سیستم شما Legacy BIOS است بهتر هست یک پارتیشن boot نیز ایجاد کنید تا نصب تمیزتری داشته باشید. شما به سادگی می‌توانید روی دکمه‌ٔ Revert کلیک کنید و مجددا مراحل پارتیشن بندی را به همراه این پارتیشن انجام دهید. یعنی ابتدا پارتیشن boot سپس swap و درادامه root و home را ایجاد کنید.

Size = 1024MB
Type for the new partition = Logical
Location for the new partition = Beginning
Use as = EXT4 journaling file system
Mount point = /boot

بعد از ایجاد پارتیشن‌ها روی Install now کلیک کرده و در پنجرهٔ باز شده Continue را انتخاب کنید.

۷. کشور ایران را از روی نقشه انتخاب کنید تا ساعت سیستم‌عامل تنظیم ‌شود.

۸. در آخرین مرحله با وارد‌کردن نام، نام‌کاربری و رمزعبور بر روی Continue کلیک کنید تا نصب اوبونتو انجام شود.

۹. در پایان نصب روی Restart now کلیک کرده و در ادامه USB یا DVD اوبونتو را از رایانه جدا کنید.

بعد از راه‌ اندازی مجدد سیستم، وارد منؤ grub2 می‌شوید. در این منو با انتخاب Ubuntu سیستم‌عامل اوبونتو اجرا می‌شود و با انتخاب Windows Boot Manager ویندوز 10 اجرا می‌شود. در سیستم‌های Bios به‌جای گزینهٔ Windows Boot Manager گزینهٔ Windows10 وجود دارد.

اوبونتو از پارتیشن‌های NTFS پشتیبانی می‌کند بنابراین در اوبونتو می‌توانید به فایل‌های موجود در پارتیشن‌های ویندوز دسترسی داشته باشید.

تعمیر بوت ویندوز بعد از نصب لینوکس

پس از نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10، اگر در منوی grub2 گزینهٔ بوت ویندوز شناسایی نشد با استفاده از نرم‌افزار Boot Repair با تعمیر گراب، مشکل را برطرف می‌کنیم.

بوت نشدن ویندوز بعد از نصب اوبونتو

سوالات متدوال بعد از نصب اوبونتو

• آیا نیازی به انجام گام چهارم هست؟
• مرحله ۳ به این دلیل هست که برخی از سیستم ها بدلیل سریع بوت شدن و … گراب را نمایش نمی‌دهد برای همین این مورد را با این روش برطرف می‌کنیم.

• bios mode برای من legacy نمایش داده شده. این جز کدام دسته میشه. آیا نصبش فرق میکنه ؟
• Legacy Mode مربوط به فریمور BIOS است. از روش BIOS نصب کنید.

• بعد یک هفته برنامه disk usage analyser میگه فضا نداری و همش هشدار میدهد؟
• برای نصب اوبونتو در کنار ویندوز 10 به حداقل 25GB فضای خالی و تعریف نشده نیاز داریم. شما باید بنا به شرایطتون فضای بسیار بیشتری را به پارتیشن root بدهید، تمام ابزارها در این پارتیشن نصب می‌شوند. و پارتیشن home صرفا جنبه ذخیره کردن اطلاعات شخصی مثل فیلم و .. دارد. اما اگر مشکل کمبود فضا دارید،‌ برای تغییر سایز پارتیشن از gparted استفاده کنید.
• https://www.youtube.com/watch?v=QSpGaeHlkoE
• https://cutt.ly/Gr46E1R

• برای من فضای خالی که ایجاد کردم (free space) هنگام نصب نشون داده نمیشه؟
• با استفاده از ابزار EASEUS Partition master در ویندوز پارتیشن free space را از dynamic به logical تبدیل کنید. سپس مجدد مراحل نصب را انجام دهید.
• توجه کنید در هارددیسک‌های MBR حداکثر تا 4 پارتیشن Primary می‌توان ایجاد کرد، بنابراین اگر در موقع انتخاب نوع پارتیشن ارور دریافت کردید گزینهٔ Logical را انتخاب کنید.

• لپ تاپ من قدیمیه و Bios Mode اون Legacy هست. موقع انتخاب پارتیشن دکمه + کار نمیکنه؟
• هارد MBR شما چهار تا پارتیشن primary دارد پس داخل ویندوز یکی از پارتیشن های primary را به logical تبدیل کنید.

• سلام من در هنگام پارتیشن بندی که به اتمام رسید و گزینه نصب رو زدم با این پیغام مواجه شدم no efi system partion was found ؟
• یک پارتیشن EFI با حجم 256MB ایجاد کنید  https://cutt.ly/teBQwSV

• من همین مراحل رو میرم اما ارور میده اخرای نصب و ارورش اینه؟  ‘grub-efi-amd64-signed’ package failed to install into /target/
• https://cutt.ly/UedBkd5

• ابونتو نصب شد ولی وقتی روی ابونتو می روم، فقط یه صفحه بنفش میاد؟
• اصولا این مشکلات به خاطر شناسایی نشدن درایور کارت گرافیک پیش میاد که ما با روش زیر این مشکل را حل می‌کنیم.

• – اگر کارت گرافیک شما nvidia باشد، این مراحل را دنبال کنید:
• ۱. در منوی grub ، کلید e را فشار دهید.
• ۲. سپس عبارت quiet splash را با عبارت nomodeset جایگزین کنید.
• ۳. سپس کلید ترکیبی ctrl + x را برای بوت شدن فشار دهید.
• – اگر کارت گرافیک شما ati باشد، این مراحل را دنبال کنید:
• ۱. در منوی grub ، کلید e را فشار دهید.
• ۲. سپس عبارت quiet splash را با عبارت radeon.modeset=0 جایگزین کنید.
• ۳. سپس کلید ترکیبی ctrl + x را برای بوت شدن فشار دهید.

• بعد از نصب اوبونتو تو گراب2 دیگه ویندوز نمیاد و من دسترسی به ویندوزم ندارم الان باید چیکار کنم؟
• مقاله https://cybrit.ir/?p=814

• آیا میشه بعد از نصب اوبنتو و بعد از مدتی اون بخش هارد رو که روش لینوکس هستش رو مجددا آزاد کرد و به ویندوز اختصاص داد؟
• در ویندوز با IM-Magic Partition یا .. پارتیشن لینوکس حذف کنید و به پارتیشن موردنظر اضافه کنید

• چطور دسترسی به فایل های ویندوز توی لینوکس امکان پذیر هستش؟
• https://cutt.ly/itoM94z

• چرا شبکه WiFi من شناسایی نمیشه؟
• خروجی دستور lshw -class network را بررسی کنید، اگر کارت وایرلس شما Broadcom هست ابتدا با کابل lan به اینترنت متصل بشید و به ترتیب دستورات زیر را وارد کنید
• sudo apt-get update
• sudo apt-get purge bcmwl-kernel-source
• sudo apt-get install linux-generic bcmwl-kernel-source

این مقاله بخشی از کتاب آموزش لینوکس از امروز است.